Onkopakiet - badanie 6 pierwiastków: selen, arsen, cynku, kadm, ołowi i miedź

Onkopakiet 6 pierwiastków

Czy to możliwe, że w Twojej krwi kryją się sygnały ostrzegawcze przed chorobą nowotworową? Odpowiedź brzmi: tak. Współczesna nauka coraz wyraźniej wskazuje na to, że poziom mikroelementów — czyli pierwiastków śladowych i toksycznych — może mieć ogromne znaczenie w ocenie ryzyka rozwoju chorób nowotworowych. Analiza sześciu kluczowych pierwiastków: selenu (Se), arsenu (As), cynku (Zn), kadmu (Cd), ołowiu (Pb) i miedzi (Cu), może dostarczyć cennych informacji na temat naszego zdrowia i predyspozycji do powstania w przyszłości nowotworów.

Selenu, arsenu, cynku, kadmu, ołowiu,miedzi - badania

Z pomocą przychodzi tzw. Onkopakiet 6 pierwiastków, opracowany i promowany przez zespół profesora Jana Lubińskiego, światowej klasy genetyka i onkologa. Ten innowacyjny panel badań krwi pozwala na ocenę stężenia pierwiastków, które — jak wykazano w licznych publikacjach naukowych — mogą sprzyjać rozwojowi nowotworów lub wręcz chronić przed nimi.

To nie jest tylko teoria. To wynik wieloletnich badań, tysięcy analiz laboratoryjnych i publikacji opartych na próbach polskich pacjentów, w tym kobiet z mutacją BRCA1. 

Nie da się mówić o Onkopakecie bez wspomnienia o jego twórcy — profesorze Janie Lubińskim. To postać absolutnie kluczowa w kontekście badań nad rolą mikroelementów w ryzyku nowotworowym. Profesor Lubiński jest uznanym genetykiem klinicznym, twórcą Centrum Nowych Technologii w Szczecinie i współzałożycielem firmy Read‑Gene, która specjalizuje się w badaniach genetycznych i analizie mikroelementów.

Jego zespół od lat prowadzi pionierskie badania w zakresie genetyki, w tym rolą poziomu selenu, cynku i innych pierwiastków w profilaktyce nowotworowej, szczególnie wśród kobiet z mutacjami genów BRCA1/BRCA2. To właśnie prof. Lubiński udowodnił, że niski poziom niektórych mikroelementów — szczególnie selenu i cynku — może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi, a jednocześnie, że odpowiedni poziom tych pierwiastków poprawia szanse przeżycia u chorych.

Selen (Se) — rola, mechanizmy i badania onkologiczne

Ten mikroelement, choć potrzebny w śladowych ilościach, odgrywa wile ról w ludzkim organizmie. Działa przede wszystkim jako składnik selenoprotein, takich jak peroksydaza glutationowa (GPx), które neutralizują wolne rodniki i ograniczają stres oksydacyjny — kluczowy czynnik w inicjacji nowotworów.

Badania zespołu prof. Lubińskiego wykazały, że osoby z niskim poziomem selenu są bardziej narażone na rozwój raka, w szczególności raka piersi, jajnika, jelita grubego i płuca. W jednej z publikacji z 2024 roku autorstwa Lubińskiego i współpracowników (opublikowanej w Nutrients), pokazano, że kobiety z mutacją BRCA1, które miały niski poziom Se (<70 µg/l), miały wyższe ryzyko zachorowania na raka piersi w porównaniu z kobietami o poziomie optymalnym (90–120 µg/l).

Co więcej, badania potwierdziły, że u pacjentów już chorych na raka, odpowiedni poziom Se zwiększał szansę przeżycia. Selen wydaje się również wzmacniać skuteczność leczenia — dzięki poprawie działania układu odpornościowego i ograniczaniu skutków ubocznych chemioterapii.

Warto jednak pamiętać, że selen działa w oknie terapeutycznym. Zarówno niedobór, jak i nadmiar (np. >130 µg/l) mogą być niekorzystne. Nadmiar może prowadzić do zatrucia (selenozę), objawiającą się wypadaniem włosów, łamliwością paznokci i zaburzeniami układu nerwowego.

Wniosek? Regularne badanie poziomu Se, szczególnie u osób z podwyższonym ryzykiem genetycznym lub historią rodzinną raka, może być jednym z najprostszych i najtańszych kroków w kierunku profilaktyki onkologicznej.

Cynk (Zn) — znaczenie i korelacje z nowotworami

Cynk to drugi kluczowy mikroelement w analizie ryzyka nowotworowego. Właściwości cynku — cynk pełni funkcję kofaktora dla ponad 900 czynników transkrypcyjnych i 300 enzymów, wpływając na regulację DNA, ekspresję genów, syntezę kwasów nukleinowych i stabilność genomu, odpowiada za stabilność DNA, naprawę uszkodzeń genetycznych, syntezę białek i regulację odpowiedzi immunologicznej.

Zespół prof. Lubińskiego, w serii badań, wykazał, że niski poziom cynku we krwi może wiązać się z podwyższonym ryzykiem zachorowania na nowotwory, zwłaszcza u kobiet z mutacją BRCA1. W artykule „Zinc and Its Antioxidant Properties: The Potential Use of Blood Zinc Levels as a Marker of Cancer Risk in BRCA1 Mutation Carriers”. Jak dotąd nie ustalono sugerowanego poziomu cynku we krwi, jednak zalecane stężenie cynku w surowicy lub osoczu wynosi zazwyczaj od 800 do 1200 mcg/L (czyli 80–120 µg/dl).

Cynk współdziała też z selenem — oba pierwiastki działają synergicznie, wspierając układ immunologiczny i ograniczając procesy zapalne. Ich wspólna obecność w odpowiednich proporcjach może działać ochronnie przed rozwojem raka.

Niedobór cynku objawia się nie tylko osłabieniem odporności, ale także pogorszoną regeneracją tkanek, utratą apetytu, pogorszeniem smaku czy zaburzeniami koncentracji. Z kolei nadmiar cynku może zaburzać wchłanianie miedzi, co również niesie ryzyko dla zdrowia.

Wnioski są jednoznaczne: badanie poziomu cynku to obowiązkowy element diagnostyki onkologicznej, szczególnie u osób obciążonych genetycznie lub ze znacznym stresem oksydacyjnym.

Arsen (As) — toksyczność, mechanizmy rakotwórcze i dane epidemiologiczne

Arsen to pierwiastek, którego obecność w organizmie budzi zrozumiały niepokój — i słusznie. Klasyfikowany przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC) jako czynnik rakotwórczy grupy 1, arsen jest jednym z najbardziej niebezpiecznych toksyn środowiskowych. Występuje głównie w wodzie gruntowej, glebie, żywności (np. ryżu), a także w dymie papierosowym.

Z punktu widzenia onkologii, arsen działa wielokierunkowo:

• wywołuje uszkodzenia DNA poprzez tworzenie reaktywnych form tlenu (ROS),
• hamuje działanie enzymów naprawczych DNA,
• prowadzi do hipometylacji lub hipermetylacji DNA, co może aktywować onkogeny lub wyciszać geny supresorowe,
• wpływa negatywnie na szlaki sygnałowe komórki (np. szlak p53, NF‑κB).

Badania epidemiologiczne potwierdzają, że przewlekła ekspozycja na arsen (nawet na niskim poziomie) może zwiększać ryzyko zachorowania na raka:

• pęcherza moczowego,
• płuc,
• skóry,
• wątroby,
• prostaty,
• piersi.

W jednym z badań prowadzonych pod kierunkiem prof. Lubińskiego, zauważono wyraźną zależność między podwyższonym poziomem arsenu a częstotliwością zachorowań na raka piersi u kobiet z mutacjami BRCA1, mimo braku ekspozycji zawodowej.

Co więcej, arsen może zakłócać działanie innych mikroelementów, takich jak selen, osłabiając jego właściwości ochronne. To kolejny powód, dla którego monitorowanie poziomu As w kontekście całego Onkopakietu ma ogromne znaczenie diagnostyczne.

Z uwagi na wysoką toksyczność nawet przy niskich dawkach, poziom arsenu we krwi powinien być możliwie bliski zeru. Każde jego przekroczenie może wymagać interwencji: zmiany diety, źródła wody pitnej lub detoksykacji.

Kadm (Cd) — mechanizmy karcinogenezy i epidemiologia

Kadm to kolejny pierwiastek ciężki, który znalazł się na czarnej liście IARC jako rakotwórczy. Jego główne źródła to dym tytoniowy, zanieczyszczenia przemysłowe, nawozy fosforowe i niektóre produkty spożywcze (zwłaszcza warzywa uprawiane na skażonej glebie).

Dlaczego kadm jest tak niebezpieczny? Ponieważ:

• wypiera cynk z jego naturalnych miejsc w strukturach białkowych,
• zakłóca aktywność enzymów naprawczych DNA,
• zaburza działanie białek p53, kluczowych w kontroli cyklu komórkowego,
• prowadzi do przewlekłego stresu oksydacyjnego,
• sprzyja przewlekłemu zapaleniu, które jest czynnikiem prokancerogennym.

Zespół Polskich naukowców prowadził badania, w których wykazano wyraźną zależność pomiędzy wysokim poziomem kadmu a wzrostem ryzyka raka piersi, nawet wśród kobiet niepalących. Kadm działa jak estrogen (tzw. metaloestrogen), aktywując receptory estrogenowe i promując rozwój nowotworów hormonozależnych.

Epidemiologicznie kadm wiązany jest z występowaniem:

• raka płuca,
• raka nerki,
• raka prostaty,
• nowotworów pęcherza.

W dodatku — podobnie jak arsen — kadm może osłabiać działanie selenu i cynku, pogłębiając ryzyko nowotworowe. To pokazuje, jak istotna jest analiza interakcji pomiędzy pierwiastkami, a nie tylko wartości indywidualnych.

Z uwagi na wysoką toksyczność nawet przy niskich dawkach, poziom arsenu we krwi powinien być możliwie bliski zeru (poniżej 1 µg/l). Każde jego przekroczenie może wymagać interwencji: zmiany diety, źródła wody pitnej lub detoksykacji.

Ołów (Pb) — rakotwórczość, mechanizmy i badania

Choć ołów kojarzy się bardziej z zatruciami neurologicznymi, coraz więcej dowodów wskazuje, że pełni także rolę czynnika rakotwórczego, zwłaszcza przy długotrwałym narażeniu. IARC zalicza nieorganiczne związki ołowiu do grupy 2A — czyli prawdopodobnych kancerogenów u ludzi.

Jak działa ołów na poziomie komórkowym?

• prowadzi do fragmentacji DNA,
• zaburza szlaki naprawy komórkowej,
• nasila produkcję wolnych rodników,
• upośledza procesy detoksykacji w wątrobie i nerkach.

Źródła narażenia są liczne:

• przestarzała infrastruktura wodociągowa,
• farby ołowiowe,
• pyły przemysłowe,
• kosmetyki z Azji,
• a nawet niektóre zioła lub suplementy niskiej jakości.

Niestety, ołów kumuluje się w organizmie — głównie w kościach — i może być uwalniany w okresach stresu metabolicznego, np. ciąży, karmienia piersią czy menopauzy. Dlatego nawet chwilowa ekspozycja może mieć długofalowe skutki.

Dopuszczalne poziomy Pb we krwi są obecnie poniżej 2 µg/dl, ale już każda wartość wartości powyżej 1 µg/dl powinny wzbudzać czujność, zwłaszcza w kontekście korelacji z innymi pierwiastkami.

Miedź (Cu) — związek z nowotworami i przeciwutleniaczami

Miedź to pierwiastek o podwójnej twarzy. Z jednej strony jest niezbędna do życia — bierze udział w produkcji kolagenu, syntezie hemoglobiny, pracy serca i działania enzymów antyoksydacyjnych. Z drugiej jednak strony — w nadmiarze — może wspierać rozwój nowotworów.

Dlaczego? Bo miedź:

• wspomaga angiogenezę — czyli tworzenie nowych naczyń krwionośnych, co nowotwory “uwielbiają”,
• działa jako kofaktor enzymów przyspieszających wzrost komórek,
• w nadmiarze działa prooksydacyjnie, promując stres oksydacyjny i uszkodzenia DNA.

Zespół prof. Lubińskiego, w badaniu opublikowanym w 2024 roku w czasopiśmie Cancer Research and Treatment, potwierdził, że pacjenci onkologiczni mieli wyraźnie podwyższone poziomy Cu, zwłaszcza w nowotworach z wysokim stopniem złośliwości. Co więcej, relacja Cu:Zn była lepszym predyktorem ryzyka niż sam poziom miedzi, wskaźnik Cu:Zn nie powinien przekraczać 1:1. Wartości powyżej mogą sugerować:

• przewlekłe zapalenie,
• zaburzenia odporności,
• lub obecność zmian potencjalnie nowotworowych (nie jest to reguła).

Z tego względu analiza miedzi nie powinna odbywać się w izolacji — kluczowe jest porównanie jej do poziomu cynku oraz innych wskaźników stanu zapalnego. Suplementacja miedzi - zanim rozpoczniesz wykonaj podstawowe badania i skonsultuj je ze swoim lekarzem.

Interakcje między pierwiastkami

Każdy z omawianych pierwiastków ma swoje indywidualne znaczenie, ale ich prawdziwa moc lub zagrożenie ujawnia się dopiero w interakcji. Organizm to złożona sieć wzajemnych powiązań, gdzie obecność jednego mikroelementu wpływa na działanie drugiego.

Kluczowe relacje, które trzeba znać:

• Selen i cynk — działają synergicznie. Ich łączna obecność w normie wzmacnia układ odpornościowy i antyoksydacyjny.
• Cynk i miedź — konkurują ze sobą o wchłanianie w jelitach. Nadmiar jednego może powodować niedobór drugiego.
• Arsen i selen — arsen może blokować wbudowywanie selenu w selenoproteiny.
• Kadm i cynk — kadm wypiera cynk z białek enzymatycznych, upośledzając ich funkcje.
• Ołów i wapń/magnez — ołów wypiera inne kationy z receptorów komórkowych, co zakłóca funkcjonowanie komórek.

Z tego względu interpretacja Onkopakietu musi uwzględniać wzajemne proporcje, a nie tylko wartości absolutne. Tylko kompleksowa analiza daje pełen obraz ryzyka i pozwala podjąć świadome działania profilaktyczne.

Podsumowanie i wnioski końcowe

Onkopakiet 6 pierwiastków (Se, As, Zn, Cd, Pb, Cu) to nowoczesne, naukowo potwierdzone narzędzie w ocenie ryzyka nowotworowego. Oparty na badaniach prowadzonych przez profesora Jana Lubińskiego i jego zespół, pozwala nie tylko wykrywać zagrożenia, ale też prowadzić spersonalizowaną profilaktykę.

Najważniejsze wnioski:

• Selen i cynk mają działanie ochronne — ich odpowiedni poziom zmniejsza ryzyko nowotworów.
• Arsen, kadm i ołów są toksyczne i rakotwórcze nawet w niskich dawkach — warto dążyć do ich eliminacji z organizmu.
• Miedź w nadmiarze może sprzyjać nowotworom — jej poziom warto analizować razem z cynkiem.
• Interakcje pierwiastków są równie ważne jak ich indywidualne poziomy.
• Profilaktyczne wykonanie Onkopakietu to inwestycja w zdrowie — zwłaszcza dla osób z grup ryzyka.

Nie jest to jednak złoty środek. Onkopakiet wymaga odpowiedniego zrozumienia, interpretacji i — przede wszystkim — połączenia z innymi elementami diagnostyki i stylu życia.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Czy Onkopakiet 6 pierwiastków może wykryć raka?

Nie. Onkopakiet 6 pierwiastków nie wykrywa nowotworów, ale pomaga ocenić ryzyko ich wystąpienia na podstawie stężenia mikroelementów. W celi selektywnej i czułej diagnostyki, należy wykonać badania specjalistyczne pod kontrolą lekarza.

Czy suplementacja selenu lub cynku może zapobiec rakowi?

Nie, choroby przewlekłe wynikają z wielu czynników, od środowiskowych, żywieniowych, otoczenia, patogenów, aż po genetykę. Prawidłowa suplementacja powinna być poprzedzona badaniem — nadmiar może być szkodliwy.

Jak często wykonywać Onkopakiet?

Dla osób z grupy ryzyka zaleca się raz na 12 miesięcy, jednak zawsze decyzja powinna należeć do lekarza.

Czy dzieci mogą wykonać badanie pierwiastków?

Tak, ale interpretacja wyników powinna uwzględniać wiek i normy pediatryczne.

Czy wynik obecności i stężania pierwiastków może się zmieniać?

Tak, poziomy pierwiastków zależą od diety, suplementów, infekcji, środowiska i stanu zdrowia.

Disclaimer

Artykuł ma charakter popularno naukowy. Żadna treść na tej stronie, niezależnie od daty, nie powinna być nigdy używana jako substytut bezpośredniej porady medycznej od lekarza lub innego wykwalifikowanego klinicysty.

Źródło:

Matuszczak M, Kiljańczyk A, Marciniak W, et al. Zinc and Its Antioxidant Properties: The Potential Use of Blood Zinc Levels as a Marker of Cancer Risk in BRCA1 Mutation Carriers. Antioxidants (Basel). 2024;13(5):609. Published 2024 May 16. doi:10.3390/antiox13050609

Lubinski J, Marciniak W, Muszynska M, et al. Serum selenium levels predict survival after breast cancer. Breast Cancer Res Treat. 2018;167(2):591-598. doi:10.1007/s10549-017-4525-9

Marciniak W, Matoušek T, Domchek S, et al. Blood Arsenic Levels as a Marker of Breast Cancer Risk among BRCA1 Carriers. Cancers (Basel). 2021;13(13):3345. Published 2021 Jul 3. doi:10.3390/cancers13133345

Marciniak W, Derkacz R, Muszyńska M, et al. Blood arsenic levels and the risk of familial breast cancer in Poland. Int J Cancer. 2020;146(10):2721-2727. doi:10.1002/ijc.32595

Lubinski J, Marciniak W, Muszynska M, et al. Serum selenium levels predict survival after breast cancer. Breast Cancer Res Treat. 2018;167(2):591-598. doi:10.1007/s10549-017-4525-9

Pietrzak S, Wójcik J, Scott RJ, et al. Influence of the selenium level on overall survival in lung cancer. J Trace Elem Med Biol. 2019;56:46-51. doi:10.1016/j.jtemb.2019.07.010

Szwiec M, Marciniak W, Derkacz R, et al. Serum Levels of Copper and Zinc and Survival in Breast Cancer Patients. Nutrients. 2024;16(7):1000. Published 2024 Mar 29. doi:10.3390/nu16071000