Jakie suplementy stosować przy niedoczynności tarczycy? Suplementacja w niedoczynności

Dlaczego suplementacja przy niedoczynności tarczycy jest tak ważna?

Niedoczynność tarczycy to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń hormonalnych XXI wieku. Choroba ta spowalnia metabolizm, wpływa na gospodarkę energetyczną i często powoduje objawy takie jak: zmęczenie, przyrost masy ciała, suchość skóry, wypadanie włosów czy obniżony nastrój.
Choć leczenie farmakologiczne (najczęściej z użyciem lewotyroksyny) jest podstawą terapii, to odpowiednia suplementacja może skutecznie wspierać funkcjonowanie tarczycy i ogólną równowagę hormonalną organizmu.

Wiele składników odżywczych ma bezpośredni wpływ na produkcję hormonów tarczycy (T3 i T4), konwersję T4 do T3 oraz wrażliwość tkanek na ich działanie. Niedobory niektórych z nich mogą pogłębiać objawy niedoczynności, dlatego suplementacja przy niedoczynności tarczycy powinna być częścią całościowego podejścia terapeutycznego.

Jakie suplementy przy niedoczynności tarczycy warto rozważyć?

Jod – najważniejszy pierwiastek dla produkcji hormonów tarczycy

Tarczyca nie może funkcjonować bez jodu - to podstawowy składnik budulcowy hormonów T3 (trójjodotyroniny) i T4 (tyroksyny).
Zbyt niski poziom jodu prowadzi do spowolnienia metabolizmu i powiększenia tarczycy (wole). Jednak jego nadmiar może mieć odwrotny efekt, dlatego suplementację należy prowadzić rozsądnie i pod kontrolą lekarza.

Zalecana dawka: ok. 150 µg dziennie z diety i suplementów łącznie (dla dorosłych kobiet).
Źródła naturalne: ryby morskie, algi, jaja, nabiał.

Uwaga: u osób z chorobą Hashimoto nadmierna suplementacja jodu może nasilać procesy autoimmunologiczne - w takich przypadkach jod powinien być stosowany tylko po konsultacji z endokrynologiem.

Selen – pierwiastek ochronny dla tarczycy

Selen to jeden z najważniejszych mikroelementów wspierających tarczycę. Uczestniczy w przekształcaniu tyroksyny (T4) w jej aktywną formę T3 i chroni gruczoł przed stresem oksydacyjnym.
Badania potwierdzają, że u osób z niedoczynnością tarczycy i Hashimoto suplementacja selenem może zmniejszyć poziom przeciwciał anty-TPO i poprawić samopoczucie.

Zalecana dawka: 55–100 µg dziennie.
Najlepsza forma: selenometionina lub selenian sodu.

Wskazówka: unikaj przekraczania 200 µg dziennie, ponieważ nadmiar selenu może być toksyczny.

Cynk – wsparcie konwersji hormonów i odporności

Cynk jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy i wspiera ich przemianę do aktywnej formy T3. Niedobór cynku może prowadzić do zmęczenia, wypadania włosów i obniżonego nastroju - objawów często mylonych z niedoczynnością.

Zalecana dawka: 10–15 mg dziennie.
Źródła: pestki dyni, orzechy, jaja, mięso drobiowe.

Wskazówka: cynk najlepiej działa w połączeniu z witaminą A i B6, które poprawiają jego wchłanianie.

Żelazo – dla dotlenienia i metabolizmu tarczycy

Żelazo jest kluczowe dla enzymu peroksydazy tarczycowej (TPO), który uczestniczy w syntezie hormonów T3 i T4. Niski poziom ferrytyny (białka magazynującego żelazo) może utrudniać konwersję hormonów i nasilać objawy niedoczynności.

Zalecana dawka: suplementacja tylko przy niedoborze – 20–30 mg dziennie.
Wskazówka: przyjmuj żelazo z witaminą C, a unikaj łączenia go z wapniem lub kawą.

Witamina D – hormon regulujący układ odpornościowy

Witamina D to nie tylko suplementy na odporność, pełni też funkcję hormonu, który wpływa na regulację procesów autoimmunologicznych. U osób z niedoczynnością tarczycy bardzo często występuje jej niedobór, który może pogarszać przebieg choroby. 

Zalecana dawka: 2000–4000 IU dziennie (po badaniu poziomu 25(OH)D).
Źródła: tłuste ryby, żółtka jaj, ekspozycja na słońce.

Wskazówka: przyjmuj witaminę D razem z posiłkiem zawierającym tłuszcze.

Witamina B12 – energia i układ nerwowy

Niedobór witaminy B12 często współwystępuje z niedoczynnością tarczycy, szczególnie w przypadku choroby Hashimoto. Objawia się osłabieniem, sennością, drżeniem rąk i pogorszeniem koncentracji. Dlatego witamina B12 może okazać się idealnym składnikiem wskazania suplementy na poprawę nastroju i poziomu energii. 

Zalecana dawka: 250–500 µg dziennie (najlepiej w formie metylokobalaminy).
Wskazówka: warto łączyć witaminę B12 z kwasem foliowym i witaminą B6 – razem wspierają metabolizm homocysteiny.

Magnez – wsparcie metabolizmu i redukcja stresu

Magnez uczestniczy w setkach reakcji enzymatycznych, w tym w procesach konwersji hormonów tarczycy. Pomaga także łagodzić objawy stresu, który często pogarsza przebieg niedoczynności.

Zalecana dawka magnezu dla wsparcia tarczycy: 200–400 mg dziennie (cytrynian, mleczan lub glicynian magnezu).
Wskazówka: przyjmuj magnez wieczorem, sprzyja on lepszemu snu i relaksacji mięśni.

Suplementacja przy niedoczynności tarczycy – jak ją prowadzić mądrze?

1. Nie łącz przypadkowo wielu preparatów. Wiele multiwitamin zawiera te same składniki, przez co łatwo przekroczyć bezpieczne dawki.
2. Rób badania. Oznaczenie poziomu TSH, FT3, FT4, ferrytyny, selenu i witaminy D pozwala dobrać suplementację do faktycznych potrzeb.
3. Zachowaj odstęp od leków na tarczycę. Lewotyroksynę należy przyjmować na czczo, a suplementy (np. żelazo, wapń, magnez) 3–4 godziny później.
4. Postaw na dietę przeciwzapalną. Suplementy działają najlepiej w połączeniu z pełnowartościową dietą - bogatą w białko, warzywa, ryby, orzechy i zdrowe tłuszcze.
5. Skonsultuj suplementację z endokrynologiem lub dietetykiem klinicznym. Każdy przypadek niedoczynności jest inny - to, co działa u jednej osoby, może być niewłaściwe dla innej.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o suplementację przy niedoczynności tarczycy

Jakie suplementy warto brać przy niedoczynności tarczycy?

Najczęściej polecane suplementy przy niedoczynności tarczycy to selen, cynk, jod, witamina D, witamina B12, magnez i żelazo. Wspierają one produkcję hormonów tarczycy, poprawiają ich konwersję oraz wspomagają odporność i metabolizm.

Czy przy niedoczynności tarczycy trzeba brać jod?

Nie zawsze. Suplementacja jodu jest zalecana tylko wtedy, gdy występuje jego niedobór (w przeciwnym razie może pogłębić stan zapalny, zwłaszcza przy Hashimoto). Zawsze warto skonsultować dawkę z endokrynologiem.

Czy suplementacja może zastąpić leki na tarczycę?

Nie. Suplementy diety mogą wspierać leczenie i łagodzić objawy niedoczynności, ale nie zastępują hormonów tarczycy takich jak lewotyroksyna. Dobrze dobrana suplementacja to uzupełnienie terapii, a nie jej alternatywa.

Czy witamina D jest ważna przy niedoczynności tarczycy?

Tak. Niedobór witaminy D występuje u większości osób z chorobami tarczycy i może nasilać objawy niedoczynności. Regularna suplementacja (2000–4000 IU dziennie) wspiera odporność i równowagę hormonalną.

Jakie suplementy nie są wskazane przy niedoczynności tarczycy?

Nie zaleca się przyjmowania dużych dawek jodu, witaminy A, preparatów pobudzających metabolizm czy ziół o nieznanym działaniu. Mogą zaburzać gospodarkę hormonalną lub wchodzić w interakcje z lekami na tarczycę.

Jaka suplementacja przy niedoczynności tarczycy jest najlepsza?

Suplementacja w chorobach tarczycy to skuteczne wsparcie terapii, ale wymaga rozsądku i indywidualnego podejścia. Najważniejsze składniki, o których warto pamiętać, to: jod, selen, cynk, żelazo, witamina D, witamina B12 i magnez. Ich odpowiedni poziom pomaga w utrzymaniu prawidłowej pracy tarczycy, poprawia samopoczucie, wspiera odporność i metabolizm.

Pamiętaj jednak, że suplementy nie zastąpią leków - są ich uzupełnieniem. Najlepsze efekty przynosi połączenie leczenia farmakologicznego, odpowiedniej diety i dobrze dobranej suplementacji, prowadzonej pod kontrolą specjalisty.

Disclaimer

Treść na tej stronie nie powinna być nigdy używana jako substytut bezpośredniej porady medycznej od lekarza lub innego wykwalifikowanego klinicysty. Dlatego zawsze decyzje dotyczące żywienia lub leczenia skonsultuj z lekarzem lub farmaceutą.

Bibliografia:

Arthur, J. R., & Beckett, G. J. (1999). Thyroid function. British medical bulletin, 55(3), 658–668. 

Triggiani, V., Tafaro, E., Giagulli, V. A., Sabbà, C., Resta, F., Licchelli, B., & Guastamacchia, E. (2009). Role of iodine, selenium and other micronutrients in thyroid function and disorders. Endocrine, metabolic & immune disorders drug targets, 9(3), 277–294. 

Zimmermann, M. B., & Boelaert, K. (2015). Iodine deficiency and thyroid disorders. The lancet. Diabetes & endocrinology, 3(4), 286–295. 

Hess S. Y. (2010). The impact of common micronutrient deficiencies on iodine and thyroid metabolism: the evidence from human studies. Best practice & research. Clinical endocrinology & metabolism, 24(1), 117–132.