Suplementy na zdrowe oczy – co naprawdę działa?

Dlaczego Twoje oczy wołają o pomoc?

Współczesna okulistyka i badania jednoznacznie wskazują, że odpowiednio dobrana suplementacja stanowi ważny element profilaktyki zaburzeń widzenia. W dobie powszechnej ekspozycji na światło niebieskie emitowane przez urządzenia cyfrowe oraz rosnącej zapadalności na zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) – które według danych WHO jest główną przyczyną ślepoty w krajach rozwiniętych – interwencja żywieniowa zyskuje szczególne znaczenie i pomaga zadbać o nasze oczy i wzrok.

Jak wynika z metaanaliz, określone składniki aktywne wykazują udokumentowane działanie:

• Chronią fotoreceptory przed stresem oksydacyjnym
• Wzmacniają barierę antyoksydacyjną plamki żółtej
• Poprawiają parametry filmu łzowego

Cyfrowe zmęczenie wzroku - epidemia naszych czasów i social mediów.
Światło niebieskie z ekranów to jak mikroskopijne pociski, które każdego dnia bombardują Twoją siatkówkę. Według badań, już 2 godziny przed smartfonem mogą zmniejszyć produkcję melatoniny i zaburzyć rytm dobowy. Dodatkowo scrollowania telefonu zmniejsza poziom dopaminy i zwiększa nasze niezadowolenie z życia.

Główne czynniki pogarszające wzrok

• Suche powietrze (klimatyzacja, ogrzewanie) – łzy wyparowują szybciej, co powoduje nadmierne przesuszenie oka
• Niedobory żywieniowe – oczy to narząd metabolicznie najaktywniejszy, potrzebują wielu zróżnicowanych składników odżywczych
• Wiek – po 40. roku życia ryzyko AMD wzrasta 

Niezbędnik ochronny – składniki z potwierdzonym działaniem

Luteina i zeaksantyna – naturalne składniki, które działają jak okulary przeciwsłoneczne.
Te dwa karotenoidy działają jak filtr dla Twoich oczu – wyłapują szkodliwe światło niebieskie. Gromadzą się w plamce żółtej, tworząc barierę przed wolnymi rodnikami.

Jak stosować?

• 10 mg luteiny + 2 mg zeaksantyny dziennie
• Po posiłku – tłuszcz zwiększa wchłanianie nawet o 300%

Kwasy omega-3 na oczy

Długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, w szczególności kwas dokozaheksaenowy (DHA) i eikozapentaenowy (EPA), odgrywają fundamentalną rolę w utrzymaniu homeostazy narządu wzroku. DHA stanowi około 50% fosfolipidów błon komórkowych fotoreceptorów, co podkreśla jego znaczenie strukturalne dla prawidłowego funkcjonowania siatkówki.

Grupy o zwiększonych korzyściach terapeutycznych:

• Pacjenci z zespołem suchego oka
• Osoby z wczesnymi zmianami degeneracyjnymi siatkówki
• Dzieci w okresie rozwoju układu wzrokowego

Badanie AREDS2

(Age-Related Eye Disease Study 2) – rewolucyjne odkrycia w profilaktyce AMD
AREDS2 to wieloośrodkowe, randomizowane badanie kliniczne fazy III, prowadzone przez National Eye Institute (USA) w latach 2006-2012. Było kontynuacją wcześniejszego badania AREDS, mającą na celu optymalizację formuły suplementacyjnej dla pacjentów z zwyrodnieniem plamki związanym z wiekiem (AMD).

Skład formuły AREDS2

• Witamina C (500 mg)
• Witamina E (400 IU)
• Cynk (25 mg)
• Miedź (2 mg)
• Luteina (10 mg)
• Zeaksantyna (2 mg)

Gotowe protokoły – co stosować w Twojej sytuacji?

Dla osób pracujących zdalnie (8h+ przed ekranem)

• Rano: Omega-3 (1000 mg) + witamina C (250 mg)
• Wieczorem: Luteina (10 mg) + zeaksantyna (2 mg)
• Nagły wypadek: Krople z hialuronianem sodu

Profilaktyka AMD (po 50. roku życia)

• Kompleks AREDS2,  (bez beta-karotenu!)
• Dodatkowo: borówka czarna (ekstrakt standaryzowany)

Czego unikać? Najczęstsze błędy

• Suplementy z "wszystkim po trochu" – to jak szampon 5w1, nic nie działa dobrze
• Zakupy w niesprawdzonych źródłach – 68% suplementów z niesprawdzonego źródła ma niewłaściwy skład (dane UOKiK)
• Ignorowanie objawów – mroczki przed oczami to nie objaw, który "sam przejdzie"

Podsumowanie – Twój plan działania

1. Badania kontrolne: Raz w roku odwiedź okulistę
2. Dieta bogata w warzywa i kwasy omega: Szpinak + jajka + tłuste ryby = baza
3. Suplementacja: Dobierz protokół do swoich potrzeb

Uwaga: Artykuł ma charakter informacyjny. Przed rozpoczęciem suplementacji skonsultuj się z lekarzem.

Bibliografia:

Dagnelie G, Zorge IS, McDonald TM. Lutein improves visual function in some patients with retinal degeneration: a pilot study via the Internet. Optometry. 2000 Mar;71(3):147-64. PMID: 10970259.

Tan JS, Wang JJ, Flood V, Rochtchina E, Smith W, Mitchell P. Dietary antioxidants and the long-term incidence of age-related macular degeneration: the Blue Mountains Eye Study. Ophthalmology. 2008 Feb;115(2):334-41. doi: 10.1016/j.ophtha.2007.03.083. Epub 2007 Jul 30. PMID: 17664009.

Cho E, Hankinson SE, Rosner B, Willett WC, Colditz GA. Prospective study of lutein/zeaxanthin intake and risk of age-related macular degeneration. Am J Clin Nutr. 2008 Jun;87(6):1837-43. doi: 10.1093/ajcn/87.6.1837. PMID: 18541575; PMCID: PMC2504741.

Chong EW, Wong TY, Kreis AJ, Simpson JA, Guymer RH. Dietary antioxidants and primary prevention of age related macular degeneration: systematic review and meta-analysis. BMJ. 2007 Oct 13;335(7623):755. doi: 10.1136/bmj.39350.500428.47. Epub 2007 Oct 8. PMID: 17923720; PMCID: PMC2018774.

Koushan K, Rusovici R, Li W, Ferguson LR, Chalam KV. The role of lutein in eye-related disease. Nutrients. 2013 May 22;5(5):1823-39. doi: 10.3390/nu5051823. PMID: 23698168; PMCID: PMC3708350.

Chew EY, Clemons TE, Agrón E, Launer LJ, Grodstein F, Bernstein PS; Age-Related Eye Disease Study 2 (AREDS2) Research Group. Effect of Omega-3 Fatty Acids, Lutein/Zeaxanthin, or Other Nutrient Supplementation on Cognitive Function: The AREDS2 Randomized Clinical Trial. JAMA. 2015 Aug 25;314(8):791-801. doi: 10.1001/jama.2015.9677. PMID: 26305649; PMCID: PMC5369607.

Age-Related Eye Disease Study 2 (AREDS2) Research Group; Chew EY, SanGiovanni JP, Ferris FL, Wong WT, Agron E, Clemons TE, Sperduto R, Danis R, Chandra SR, Blodi BA, Domalpally A, Elman MJ, Antoszyk AN, Ruby AJ, Orth D, Bressler SB, Fish GE, Hubbard GB, Klein ML, Friberg TR, Rosenfeld PJ, Toth CA, Bernstein P. Lutein/zeaxanthin for the treatment of age-related cataract: AREDS2 randomized trial report no. 4. JAMA Ophthalmol. 2013 Jul;131(7):843-50. doi: 10.1001/jamaophthalmol.2013.4412. PMID: 23645227; PMCID: PMC6774801.

Korobelnik JF, Rougier MB, Delyfer MN, Bron A, Merle BMJ, Savel H, Chêne G, Delcourt C, Creuzot-Garcher C. Effect of Dietary Supplementation With Lutein, Zeaxanthin, and ω-3 on Macular Pigment: A Randomized Clinical Trial. JAMA Ophthalmol. 2017 Nov 1;135(11):1259-1266. doi: 10.1001/jamaophthalmol.2017.3398. PMID: 28973076; PMCID: PMC5710391.

Feng L, Nie K, Jiang H, Fan W. Effects of lutein supplementation in age-related macular degeneration. PLoS One. 2019 Dec 30;14(12):e0227048. doi: 10.1371/journal.pone.0227048. PMID: 31887124; PMCID: PMC6936877.

Chew, E. Y., Clemons, T. E., Agrón, E., Domalpally, A., Keenan, T. D. L., Vitale, S., Weber, C., Smith, D. C., & Christen, W. G. (2022). Long-term Outcomes of Adding Lutein/Zeaxanthin and ω-3 Fatty Acids to the AREDS Supplements on Age-Related Macular Degeneration Progression: AREDS2 Report 28. JAMA Ophthalmology, 140(7), 692. https://doi.org/10.1001/jamaophthalmol.2022.1640